افسردگی از جمله رایجترین بیماریهای ذهنی در سرتاسر دنیاست که نه سن و سال میشناسد و نه فقیر و غنی و زن و مرد. تقریبا همه ما یک فرد مبتلا به افسردگی را در میان دوست و آشنایان خود میشناسیم که شاید طرز صحیح ارتباط برقرار کردن با او را بلد نباشیم. طریقه درست ارتباط برقرار کردن با فردی که از افسردگی رنج میبرد یعنی اینکه به گونهای با او ارتباط برقرار کنید که متوجه حالت حمایتگر شما بشود و و این احساس خوب را پیدا کند که تنها نیست. در این نوشتار ۷ جمله موثر برای کمک به کسی که از افسردگی رنج میبرد را به شما میگوییم و البته جملاتی را که هرگز نباید بگویید.
حمایت اجتماعی افسردگی را کاهش میدهد
طبق مطالعات گستردهای که در زمینه راههای نجات از افسردگی صورت گرفته «حمایت اجتماعی» یکی از مهمترین ارکان کاهش افسردگی است. طبق نتایج این تحقیقات میزان ابتلا به افسردگی در صورت حمایت اجتماعی و کمتر شدن احساس تنهایی به طرز قابل ملاحظهای کاهش پیدا میکند. حمایت اجتماعی به خصوص حمایت شدن از سوی خانواده و دوستان از جمله مهمترین عوامل محافظتی در برابر افسردگی و اضطراب هستند.
با این تفاصیل به کسی که افسردگی دارد باید چه جملاتی را بگوییم و چطور با او ارتباط برقرار کنیم؟ در ادامه ۷ جمله که به شما این امکان را میدهد تا از شخص افسرده مراقبت و حمایت کنید را به شما میگوییم.
۱- دوست داری در موردش صحبت کنی؟ من کنارت هستم هر وقت دوست داشتی حرف بزن
نخستین نکته که البته بسیار هم مهم است این است که شما نمیتوانید هیچکس حتی یک فرد مبتلا به افسردگی را وادار به صحبت کردن کنید. اما دادن این اطمینان به او که در کنارش هستید تا هر زمان که دوست داشت با شما صحبت کند یک دلگرمی بزرگ است. اگر صرفا از او بپرسید: خوبی؟ شاید تظاهر کند و فقط به شما بگوید: خوبم!
اگر دوست ندارد در آن لحظه در مورد مشکلش با شما صحبت کنید به او اطمینان بدهید که در هر صورت کنارش هستید و آمادگی شنیدن صحبتهایش را دارید. زمانی که فرد مبتلا به افسردگی آمادگی صحبت کردن ندارد مجبورش نکنید که حرف بزند. همین که اعلام آمادگی کردهاید کافی است و زمانی که دوست داشت صحبت کند قطعا این جمله شما را به یاد خواهد آورد و سراغ شما خواهد آمد.
۲- چطور میتوانم امروز به تو کمک کنم؟
افسردگی اغلب موجب خستگی، خواب آلودگی و کمبود انگیزه میشود. گاهی اوقات حتی کنده شدن از رختخواب هم برای فرد مبتلا یک کار سخت و طاقت فرساست. یکی از راههای نجات از افسردگی این است که به فرد دچار این اختلال بگویید که چطور میتوانید در طول روز به او کمک کنید. فرد مبتلا به افسردگی ممکن است توانایی و انگیزه آشپزی کردن را نداشته باشد، یک کمک عالی این است که برای او شام یا ناهار آماده کنید. شاید هم فرد مبتلا نیاز داشته باشد یک مکالمه یا پیامک امیدبخش صبحگاهی از سوی شما داشته باشد تا حالش بهتر شود.
گاهی اوقات شما فقط باید شنونده باشید و نیازی نیست خودتان را به آب و آتش بزنید یا کار خارقالعادهای انجام دهید. یک کار ساده اما مفید انجام دهید مثلا یک غذای خوشمزه برایش بپزید، یک تماس تلفنی برقرار کنید یا با او قرار بگذارید و برای رفتن سر قرار خودتان دنبالش بروید.
یادتان باشد به یک فرد مبتلا به افسردگی هرگز این جملات را نگویید:
*فقط شاد و مثبت فکر کن. من نمیفهمم چرا باید اینقدر ناراحت باشی.
*همه چیز درست میشه، من قول میدم.
*من مصرف شکر را قطع کردم و افسردگیم خوب شد، تو هم همین کار رو بکن.
*کافیه که از این وضعیت خارج بشی.
*خیلیها را میشناسم که حالشون از تو بدتره.
۳- چقدر افسرده هستی؟ این مسئله رو چطور مدیریت میکنی؟
افسردگی یک وضعیت پزشکی است نه یک نقص و ضعف خجالتآور. اگر در میان دوست و آشنا یا یکی از اعضای خانواده فردی را میشناسید که مبتلا به اختلال افسردگی است او را تشویق کنید که به پزشک مراجعه کند و با برنامه درمانی پزشک پیش برود. به او یادآوری کنید که درخواست کمک نشانه قدرت است نه ضعف او.
در مورد نحوه درمان او را تشویق کنید که با برنامه درمان خود به مثابه یک اتفاق معمولی کنار بیاید و آن را ادامه دهد. حتی برای اینکه تشویقش کنید هرازچندگاهی به او بگویید که متوجه پیشرفت درمان و بهبود حالات او شدهاید. این مساله میتواند پروسه درمان را برای او به امری معتبر تبدیل کند حتی اگر همیشه نسبت به این پروسه گاهی طولانی تمایلی نشان ندهید و گاهی مقاومت کند.
۴- تو تنها نیستی، نمیدونم دقیقا چه حسی داری اما تنها نیستنی
افسردگی یک امر بسیار متداول به خصوص در جوامل پیشرفته است. تخمین زده میشود که از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ میلادی حدود ۸٫۱ درصد از بزرگسالان در ایالات متحده آمریکا حداقل یک بار پروسه افسردگی را تجربه کردهاند. این در حالی است که طبق آمار به دست آمده بسیاری از افراد مبتلا به افسردگی هم تمایل چندانی به پروسه درمان ندارند.
افسردگی میتواند احساس تنها بودن را شدت ببخشد و به همین دلیل افراد افسرده خودشان را منزوی کنند و تنها بمانند. یکی از راههای نجات از افسردگی این است که به فرد مبتلا بگویید که تنها نیست و شما به خاطر او آنجا هستید، حتی اگر پیش از این تجربه مشابهی نداشته باشید. اگر شما پیش از این تجربه ابتلا به افسردگی را داشتهاید همه آنچه را که میدانید و اطلاعاتی را که دارید در اختیار فرد افسرده قرار دهید. اگر چه این میتواند بسیار کمک کننده باشد اما فراموش نکنید که با دقت و تمرکز به صحبتهای او گوش دهید. یادتان باشد ابتدا فقط گوش کنید و بعد عکسالعمل دیگری نشان دهید.
۵- تو برای من مهم هستی
این که همیشه بدانید و مطمئن باشید که خواستنی و دوست داشتنی هستید یک امر خوشایند است. اما زمانی که فردی مبتلا به افسردگی است این احساس دقیقا برعکس است. به همین دلیل هم هست که اطمینان دادن به فرد نسبت به اینکه برای شما فردی مهم است و وجودش در زندگی شما اهمیت دارد و لازم است حس بسیار خوشایندی در او پدید میآورد. علاوه بر این میتوانید به او بگویید که کدام خصوصیتش بیشتر برای شما دوست داشتنی است و یا از او به خاطر کاری که انجام داده است قدردانی کنید.
۶- به نظر سخت میاد، چطوری از پسش برمیای؟
هدف از این جمله این است که به سادگی او را تصدیق کنید و به او بفهمانید که متوجه هستید این پروسه چقدر برای او دشوار است. به او یادآوری کنید که شناختن افسردگی شدید و نشانههایش به فرد کمک میکنند که دیده شود. این یک یادآوری ارزشمند برای اوست که بدانید به او گوش میدهید، او را میبینید و اینجا هستید تا به او کمک کنید.
۷- من بابت این مسئله متاسفم، اگر به من نیاز داری من اینجا هستم
واقعیت این است که هیچ چیز کاملی برای گفتن به کسی که با افسردگی زندگی میکند وجود ندارد. کلمات شما یک فرد افسرده را درمان نمیکند اما میتوانند به او کمک کند. یادآوری این مسئله که هر وقت به شما نیاز دارد شما تمام و کمال حاضر هستید، چه در قالب انجام یک کار کوچک، چه در قالب کمک و حتی یک تماس تلفنی، برای یک فرد افسرده میتواند حیاتی و ناجی زندگی او باشد.