سلامتی زیر چرخ های خودروی فرسوده

طبق قوانین اتحادیه اروپا عمر مفید یک خودرو بین ۱۲ تا ۱۵ سال تعیین شده در حالی که در کشور ما این دوره ۳۵ ساله است.

با این وجود هنوز هم شاهد تردد خودرو هایی هستیم که عمر آنها بیش از ۴۰ سال می گذرد و علیرغم برخورداری از مصرف سوخت بالا انتشار گازهای آلاینده و آلودگی صوتی تا به حال هیچ اقدام جامعی برای اقساط آن ها از سوی نهادهای دولتی انجام نشده به راحتی در زمان خرید و فروش راحتی فک پلاک و معامله می شوند.

به طور حتم استفاده از تجربه کشورهای پیشرفته در زمینه بازیافت خودروهای اسقاطی راهکار مناسبی برای اصلاح الگوی مصرف و جلوگیری از به خطر افتادن سلامت مردم در کشور مان خواهد بود. در این مطلب به بررسی فرآیند اسقاط کردن خودروهای فرسوده در برخی کشورهای پیشرفته می‌پردازیم.

بازیافت خودروی فرسوده در اروپا

گروهی از کشور عضو اتحادیه اروپا با اتخاذ سیاست های کارآمد در سال ۱۹۹۹ توافقنامه راه امضا کردند که طبق این قوانین ویژه ای برای خودروهای فرسوده وضع شد‌.

طبق نتایج آماری منتشر شده حدود ۹۶ درصد از کل خودروهای فرسوده قاره اروپا در رده کشور آلمان و فرانسه و ایتالیا و اسپانیا و هلند و اتریش و بلژیک و پرتغال و سوئد انگلستان در حال تردد هستند.

این در کشور طبق توافق نامه ای قوانینی برای تولیدکنندگان خودرو در این کشورها وضع کردند تا خودروهای تولیدی آنها پس از اتمام عمر مفید استقاط شده و بازیافت شوند و از انباشتگی خودروهای فرسوده گورستان های خودرو اجتناب شود.

طبق این قانون تنها ۵ درصد از کل خودروهای اسقاطی امکان انتقال به گلستان و خودرو را دارد و ۹۵ درصد آنها باید مورد بازیافت و استفاده مجدد در صنعت قرار گیرد.

بر اساس این توافق این ده کشور اروپایی باید اقدامات لازم را جهت استفاده مجدد و قطعات خودروهای فرسوده انجام دهند همچنین در صورت عدم امکان بازیافت یک قطعه می توان قطعه فرسوده را در سایر خودرو ها به کار گرفت.

این خانوم کشورهای عضو شورا متعهد کند تا کل خودروهای تولید شده قبل از ۱۹۸۰ مورد بازیافت قرار گیرند و با شروع سال ۲۰۰۶ باید ۸۵ درصد از اجزای یک خودرو فرسوده و از ابتدای سال ۲۰۱۵ باید حداقل ۹۵ درصد از کل خودروهای فرسوده قابلیت بازیافت را داشته باشد.
طبق این توافقنامه خودروهایی که از این پس در کشورهای اتحادیه اروپا به تولید می رسند باید دارای خواص ویژه ای مانند مصرف سوخت پایین جداسازی آسان قابلیت بازیافت قطعات و حداقل کاربرد فلزات و مواد سمی باشند.

در حال حاضر تعداد مراکز بازیافت خودرو در کشورهای فرانسه آلمان ایتالیا و انگلستان بیش از ۱۰۰۰ افزایش یافته است. مراکز اجازه فروش قطعاتی مانند موتور گیربکس و قطعات بدنه و جداسازی مواد آلاینده از خودرو را دارند.

بازیافت خودرو شامل اوراق کردن یک خودرو فرسوده و جدا کردن قطعات فلزی،پلاستیکی،لاستیکی و مواد شیمیایی موجود در آن جهت استفاده مجدد در چرخه تولید است. در بین خودروسازان اروپایی شرکت بی ام و در زمینه بازیافت قطعات خودروهای فرسوده رتبه اول را از آن خود کرده است.

بازیافت خودروی فرسوده در انگلستان

کنسرسیوم بازیافت خودرو انگلستان پروژه ای را با همکاری خودروسازان و اوراق کنندگان خودرو را آغاز کرده که هدف آن کاهش ضایعات و میزان دور ریز مواد غیر فلزی است. طی این پروژه،روش های بازیابی در زمینه مواد غیر فلزی به کار گرفته می شوند که به کمک آنها میزان دور ریز مواد اولیه تا ۸ درصد کاهش خواهد یافت.

میزان ضایعات مواد و غیر فلزی جدا شده از خودروهای فرسوده،در سال ۲۰۱۵ به ۵ درصد رسید. حدود ۷۵ درصد از وزن یک خودرو شمال فلزات و ۲۵ درصد دیگر آن حاوی مواد غیر فلزی مانند پلاستیک، لاستیک و شیشه است که موارد دورریز محسوب می شوند.

در کشور انگلستان هنگامی که عمر مفید یک خودرو به پایان می‌رسد و اوراق کنندگان خودرو فروخته میشود.

قطعاتی که قابل فروش و بازیافت هستند از خودرو جدا شده و باقی مانده برای کاهش حجم بدنه و دستگاه کننده فرستاده می شود و پس از کاهش حجم در دستگاه خود را به قطعات ریز تبدیل می گردد تا ذرات خشک شده فلزی برای بازیافت به کارخانه‌های نورد فولاد ارسال گردند.

مختلف پلاستیک در یک مدل و خودرو شناسایی شده و جداسازی می شوند. همچنین لاستیک‌ها که حدود پنج درصد وزن یک خودرو را تشکیل می دهند از ضایعات هستند که به سبب پایداری زیاد برای محیط زیست زیان بار هستند.

بد نیست بدانیم در کشور ما سالانه حدود هفت میلیون حلقه لاستیک خودروهای سبک و سنگین مصرف می شود.

به ازای تولید یک لاستیک کامیون ۲۲ گالن نفت به کار برده می شود که در صورت روکش گذاری لاستیک های فرسوده و بازیافت آن ها معادل ۷۰ درصد مصرف نفت خام صرفه جویی می شود.

بازیافت خودروی فرسوده در ژاپن

در سال ۲۰۰۵ خودروسازان ژاپنی تولید خودروهای سبز را آغاز کردند. دلیل این امر اجرای قانونی بود که شرکت های خودروسازی را با همکاری با صاحبان خودرو ملزم می کندتا خودروهای فرسوده را جمع آوری و بازیافت کنند.

از ژانویه ۲۰۰۵ مالکان خودروها موظف شدند تا مبلغ ۶۵ تا ۱۶۵ دلار و دولت ژاپن بپردازند تا به عنوان بخشی از هزینه بازیافت خودروهای فرسوده صرف شود.

به دلیل پر شدن گورستان های خودرو و آلودگی محیط زیست گاز کلرو فلوئورو کاروان موجود در کولر و ایربگ خودروها دولت ژاپن تصمیم گرفت که تا سال ۲۰۱۵ حدود ۹۵ درصد از خودروهای فرسوده خود را بازیافت کند. این تراکم در سال ۲۰۰۵ حدود ۸۰ درصد بود.

شرکت نیسان موتور به عنوان دومین خودروساز بزرگ این کشور اعلام کرد که اندازه خودروهای تولیدی نیسان و تعداد ایربگ در خودرو روی هزینه دریافتی از مشتری بابت بازیافت آن تاثیر خواهد داشت و هر قدم که تعداد ایربگ در یک خودرو بیشتر بوده و یا اندازه خودرو بزرگتر باشد مبلغ بیشتری جهت هزینه مشارکت در بازیافت از مشتریان دریافت میشود.

در کشور ژاپن سالانه بین ۵۵۰ تا ۷۰۰ هزار تومان آهن قراضه و سایر قطعات مربوط به خودروهای فرسوده در کوهستان های ویژه ارائه می‌شود که سهم هر دستگاه خودرو سواری تقریباً سال ۹۰ کیلوگرم است.

در میان خودروسازان ژاپنی شرکت تویوتا برنامه کامل تری جهت بازیافت خودروهای فرسوده داشته را برای تولید خودروهای قابل بازیافت پروژه های در دست اجرا دارد. خودروهای مدل ۲۰۰۵ به بالای این مجموعه از قابلیت تفکیک پذیری قطعات و بازیافت بیشتری برخوردارند که زمان و هزینه اسقاط کردن خودروهای فرسوده و همچنین هزینه های نیروی انسانی را به میزان زیادی کاهش داده است.

شرکت خودروسازی مزدا نیزکاربرد قطعات قابل بازیافت در فرایند طراحی تولید و توسعه محصولات مزدا را در برنامه کار خود قرار داده است.در حال حاضر ۸۰ درصد از وزن خودروهای فرسوده شرکت مزدا قابلیت بازیافت دارند و تحقیق در زمینه استفاده مجدد از سپر خودروهای فرسوده نیز ادامه دارد.

بازیافت خودروی فرسوده در آمریکا

سالانه حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون خودرو در ایالات متحده آمریکا فرسوده می‌شوند که فلزات و سایر مواد قابل بازیافت آن ها مورد استفاده قرار می گیرند. قدمت صنعت بازیافت خودرو در کشور آمریکا به ۷۵ سال می‌رسدو در حال حاضر این فرایند شانزدهمین صنعت بزرگ آمریکا محسوب می گردد که سالانه ۲۵ میلیون دلار درآمد نصیب دولت می کند.

در حال حاضر ۷۵ درصد قطعات خودروهای آمریکایی قابل بازیافت هستند که حدود ۳۰ درصد این مواد پلیمرها و پلاستیک ها هستند. در سال ۲۰۰۹ برنامه ای تحت عنوان سیستم کاهش ضایعات و خودرو توسط دولت آمریکا تدوین شد.

طی آن خودروسازان آمریکایی موظف شدند میزان مصرف سوخت خودروهای تولیدی خود را کاهش دهند تا مشتریان به خرید خودروهای کم‌مصرف ترغیب شوند.

در این پروژه خودرو های پرمصرف و الوده کننده محیط زیست اوراق شدند و قطعات آنها بازیافت شد.

طبق محاسبات این برنامه اگر یک خودروی فرسوده با مصرف متوسط سوخت ۱۳ لیتر در ۱۰۰ کیلومتربا یک خودروی جدید با مصرف متوسط ۱۰ لیتر در ۱۰۰ کیلومتر جایگزین گردد به میزان ۵ سال و نیم رانندگی با خودروی کم مصرف تولید گاز دی اکسید کربن خودرو پرمصرف جبران خواهد شد و از این مقدار برای کامیون ها و خودروهای سنگین هشت یا نه سال خواهد بود.

فرایند بازیافت

برای بازیافت خودروهای فرسوده در کشورهای پیشرفته ابتدا باتری لاستیکها و مبدل کاتالیستی خودرو جدا می شوند و سپس مواد سمی موجود در خودرو مانند روغن ها و اسید باطری دوباره بازیافت شده و به چرخه مصرف باز می گردند ‌.

فلزاتی مانند سرب نیکل کادمیوم که در باتری خودرو مورد استفاده قرار می گیرند قابل بازیافت بوده شرکت های مربوطه ارسال می شوند.

مایعاتی مانند آب رادیاتور وضد یخ ،بنزین،روغن موتور،روغن هیدرولیک فرمان ، روغن گیربکس، مایع شیشه شوی و گاز کولر تخلیه میشوند.