مدتها است بشر میداند نور آبی ساطع شده از دستگاههای الکترونیکی چون گوشیهای موبایل، برای سلامتی مضر است و ضمن آسیب رساندن به چشم، خواب رفتن را هم دشوار میکند. اما واقعیت درباره اثرات مخرب آن بسیار شوکه کننده تر از آن چیزی است که تاکنون تصور میشد.
پژوهشگرانی از دانشگاه «تولیدو» (Toledo) دریافتهاند مواجه طولانی مدت با نور آبی باعث تولید شدن مولکولهای سمی در سلولهای گیرنده نور در چشمها میشود. آسیب دیدن این سلولهای حساس به نور میتواند باعث «تحلیل رفتن لکه زرد» (Macular degeneration) شود که خود منجر به کاهش دید و به وجود آمدن نقاط کوری بر روی شبکیه میشود. تحلیل رفتن لکه زرد ناشی از افزایش سن علت عمده نابینایی در ایالات متحده است که بیش از ۱۱ میلیون آمریکایی از آن رنج میبرند.
پژوهشگران در این تحقیقات بر روی فرم خاصی از ویتامین آ به نام «رتینال» (Retinal) متمرکز شدهاند که در سلولهای گیرنده نور، نور را به سیگنال عصبی تبدیل میکند. در حقیقت در نبود رتینال، سلولهای نوری قادر به دریافت نور نیستند. این مولکول در خود چشم تولید میشود و امکان دریافت آن از طریق تغذیه وجود ندارد.
پژوهشگران دریافتهاند در صورتی که نور آبی به رتینال تابانده شود، دچار واکنش شیمیایی شده و ذوب شدن آن باعث مرگ سلولهای گیرنده نور میشود. سلولهای گیرنده نور موجود در چشم ها دیگر تولید نمیشوند و مرگ آنها برگشت ناپذیر است.
برخورد نور آبی با رتینال باعث میشود اکسیژن موجود در سلولها به یک ملکول سمی تبدیل شود که به مرگ سلولهای گیرنده نور می انجامد. پژوهشگران ملکول های رتینال را به دیگر سلولها، از جمله سلولهای سرطانی و سلول های قلبی تزریق کردند که تاباندن نور آبی باعث مرگ آنها شد. با این حال نور آبی به تنهایی تأثیری بر روی سلولها ندارد. همچنین در صورتی که رتینال در معرض نور آبی قرار نگیرد، هیچ گونه تأثیر مخربی بر سلولها ندارد.
به گفته پروفسور Ajith Karunarathne که هدایت این پژوهش را بر عهده داشته است، سمیت ایجاد شده توسط رتینال مختص به سلولهای نوری نیست و میتواند هر نوع سلول دیگری را از پای در آورد. پژوهشگران یک ملکول از دسته «آلفا توکوفرول»ها را در چشم شناسایی کردهاند که میتواند مانع از مرگ سلولهای بینایی بر اثر پدیده یاد شده شود، با این حال کهولت سن تولید آن را کاهش میدهد و قادر به پیش گیری از تخریب سلولهای نوری نیست.
اگر میخواهید از چشمهای خود در برابر نور آبی وسایل الکترونیکی محافظت کنید، دکتر Karunarathne توصیه کرده ضمن خودداری از خیره شدن به نمایشگرها در تاریکی، از عینک و فیلترهای مسدود کننده نور فرابنفش و نور آبی استفاده کنید. خوشبختانه برخی از سازندگان گوشیهای موبایل در حال اضافه کردن فیلترهای مسدود کننده نور آبی ضعیف به نمایشگرهای خود هستند.